vandr adj. [compar. -ari, superl. -astr]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
1) [at e-m/e-u] omhyggelig, påpasselig, nøjeregnende
væʀ þo vanndr at felax monnum
Kgs 633hvgsat hefi ec nackvat fyrir um corncaup þin Asbiornn. eða hverso vandr mantv vera at cavpunautom
ÓH 29414Konungr var vandr at at hlyt veri vel
ÞorstSMork 20019svmir vorv settir til ... at þiona fꜳtækvm monnvm ok var byskvp vandr at þvi at þat væri miskvnnsamliga giortt
JBpA(2003) 2022ek er suo uandr at háre minu at ek uil at sa madr hallde harinu fram af hofdinu medan ek er ho᷎gginn ok hnykki skiott hofdinu af bolnum sua at harit verde eigi blodugt
JvsFlat 19921þa var ⸢vandaðr [var. vandr GKS 1010 fol “Hr.”] míǫk roðr a drekanvm
var. Huldaᴵᴵ 97: GKS 1010 fol “Hr.”uær erum at þeim (ɔ: hestunum) uanndir miog. þuiat þetta eru stod hestar uorir taudu ꜳldir
Ljósv162 4719var nú búin ferð Herrauðar með miklum fékostnaði, ok var hann vandr at öllu, ok kom þeim bræðrum lítt saman
Bós 817Þorgils sagði, at honum væri til reiðu matr, sem ǫðrum frjálsum mǫnnum, - en ekki er hér ⸢vǫnd [var. vǫnduð AM 152 fol “152”, etc.] vistargørð
Gr 1595váru mǫnnum meiri ⸢*vánir á [var. vandir ad (sands. fejl i teksten, cf. ed. note) AM 554 e 4°ˣ 30r23 “hin”] harðfengi en fjǫlða
var. LjósvLˣ 743: AM 554 e 4°ˣ “hin”var þad almællt, ad eingi born væri jafnvel vaninn, sem þeirra born j ollu hieradi, og hiellt þad vel skapi medann hun lifdi, af þui ad hun var allra kuenna vȯndust, bædi fyrer syna hond og annara manna
PBpˣ 41125
● gera vant [e-m]
mun oss vandara gǫrt en ǫðrum, at vér berim oss vel
NjR1908 29614mun oss vandara gǫrt en ǫðrum, at vér berim oss vel
NjM 32425Ecki mvn ek ydur nv þat sva vant gera, þa er ver fǫrvm hleypi-ferdir
Stúf¹ 211
2) magtpåliggende, vigtig
● er vant [e-m] [um !]
þeim mǫnnum allvant um, er svá leita annarra manna þungliga
NjR1908 33119hafði hann þat (ɔ: lítillǽti) nv þvi gnægra ... sem nv var honvm vandara vm
JBpA(2003) 168er nu bæði at þer mun vel takaz. enda er slikum alluant vm. er allt þikir lagt hia ser
BandM 316þeim mǫnnum er allvant um, er svá leita annarra þungliga
NjM 3623będe er at ek trui þer vel sagde Haralldr enda er þer þa vant vm ok skaltu þessu rada
Fær 467Þess vandara væri mér [var. + um AM 574 4° “C”, etc.], sem þér trúið mér betr; enda skal ek við leita at gøra yðr hvat gott, ‹er› ek má
Rémˣ 551
3) forpligtet, samvittighedsfuld
● er vant [e-m] [við e-n]
Mér er vant við bróður minn ... at eigi skili okkr á um þik
Glúm 630Mér er vant við Guðmund bróður minn fyrir frændsemi sakar
Ljósv 321Ey er oss vannt vid þig, ef þu virder einskis frænndsemi vid mig; nu skal eg eigi hlijfast vid þig
Fljˣ 7519er nu svæinnen þinn knesætningr konongr. oc er þer nu iam vannt við hann sem við þinn sun
FskBˣ 225
4) vanskelig, svær, problematisk
eigi es þat vaɴt at skilia oc scýra
●HómÍsl⁴⁴(1993) 74r24Allvant hævir þic hænnt
ÓHLeg 772nafn mítt er ecki vaɴt konungr. þeꜱ er mer vǫn at þu mynir mic heyrt hafa nefndan
FærÓH 41111Þæss vanndari litzt mer þœiʀa mal er yfir doma ero skipaðer er ec hœyri slic dœmi fleiri firi þvi vil ec biðia yðr at þer lukit upp noccorri grein þœiʀi firi mer at þat mægi skilia. hvar er domar æigu striðer at væra oc hvar þeir skolo vægiligri fara
Kgs 10420Er hér ok vǫnd vistin
NjR1908 932Vant þykkir oss með slíku at fara
NjR1908 1106hvé vandar sóknir skulu hér vera?
NjR1908 2214konungr spvrþi hvert nafn hans vęri ... [var. + nafn mitt er ecke uannt konungr Holm perg 4 4° “St 4”] ec em kallaþr Arnliotr gellini
var. ÓH 55614: Holm perg 4 4° “St 4”Er hér ok vǫnd vistin
NjM 1064Vant þykkir oss með slíku at fara ... er við slíka ofreflismenn er um at eiga
NjM 1251Þenna kost vilju vér ... eða hvé vandar sóknir skulu hér vera eða í koma?
NjM 2436þickir þa beggia vinvm vant i millvm at ganga
StuᴵK 424Tregt ueitir oss helldr at faá giorðar-menn, þickir uannt ok mikit i at gannga
StuᴵᴵK 8912hvat er vandara en þer ofsækit mik Nicholaus hverve᷎tna verdh e᷎gh
~
HMSᴵᴵ 1144 Nik Holm perg 16 4° 36r2þar er mer sagt at lid yduart se uant at o᷎llum hlutum
Eym 12612keisarin seger þat uant at taka uit okendum [monnum]
Rém 5633Þorarinn kuat honum mundu uannda uerda hirduistina uid þriozku hans
ÞórNef 80632kann þat ok oftt æinum manne liost firir liggia er malet er kunnigt þat sem odrum synist bæde vant ok vafvet, þeim sem malemninn ero okunnigh
DN II (*1308›DonVar 1ˣ) 7827nafn mitt er ecki vant konungr. þeꜱ er mer ván at þu munir heyrt hafa mic nefndan
FærKˣ 1103●●● (proverb.; cf. GerSprichw 28-29) giætt[u] nu vel til og verttu var vmm þig, af þuj ad vannt er vid vondumm ad [siä]
Hrafnkˣ 4512Með því at ek hefi komit yðr í vandan stað, þá skal ek ok frelsa yðr frá vandanum
Knýtlˣ 27913Þeir ... sǫgðu vant at vera í stórum samdrykkjum
LjósvLˣ 1275
● koma í vant efni
þottizt hann nu kominn j ⸢vant [var. þungt LBpA 4213] efne
LBpB 4226þótti góðgjǫrnum mǫnnum í ⸢vant [var. ouǽnt EbWolf(2003) 21714] efni komit, at þeir menn skyldu missáttir vera ok deildir við eigask, er þar váru gǫfgastir í sveit
Ebˣ 13114þeim þykkir í ⸢vant [var. ovænt AM 45 fol “F”, etc.] efni komit
Hkrᴵᴵᴵˣ 1043
● vǫnd spurning
hann leyste ... vandar oc fahæyrðar spurnengar
~ lat.inauditas et difficiles
323 Thom¹ 36●●● sua snarpr i grein ok skilning, at hann greiddi iafnan uitrliga uanndar spurningar
Thom² 30218●●● Saulus leitar vandra spurninga vit Stephanum, en hann leysti þær vel ok vitrliga, en Saulus þrætti þo moti þriotligha
Steph 28714
● eiga vant [■]
Segia Gisla bonda minum allt þat er ek ꜳ vant at ræda edr af at rꜳda
Gísl 121gerðo aller samt sitt felag firir þui at hvarer tvæggiu atto um vannt at raða
FskBˣ 1122
● (er) ór vǫndu at ráða
Ek ætla nú ór vǫndu at ráða
NjR1908 3347Nú er ór vǫndu at ráða
NjR1908 36716Ek ætla nú ór vǫndu at ráða
NjM 3645Ek ætla nú ór vǫndu at ráða
NjM 4012For þa sem iafnan, at þeim verþr seint ‹um tiltekjur›, er or vavnndo eigo at raða
StuᴵK 4332Egill dvalði þat eigi, því þá var ór vǫndu at ráða
EgÁsm 443Óláfr segir: ór vǫndu er at ráða, frændi, ok takið þann upp, sem minzt mein mætti af verða
StuᴵᴵR11127ˣ 16314
● vera vant kominn við [!]
em ec þa heʀa vannt viþ cominn. er þit eigvt saman sonr minn oc þv
Mork 1153þycki mer þu nu vannt viþ kominn ok mega litinn hlut i eiga, nema leita um sættir
Orkn325I 1473sagði Dagfinnr at þeir þottvz við vant vm komnir. þvi at þeir ottvþvz reiði erkibyskvps
HákFris 40115ek em ⸢við vant um [var. miök vant um AM 590 b-c 4°ˣ 36r30; var. uant uit AM 152 fol 154rb31] kominn
HG 574Enda em ek við vant um kominn, því at náit er nef augum, þar er ek á dóttur Njáls
NjR1908 2578Við vant em ek um kominn fyrir tengða sakir við Njál ok sonu hans ok annarra stórra hluta, er hér hvarfa í milli
NjR1908 26614Eru hér nú Sigfússynir ok vilja gjarna drepa þik, en mér þykkir þú við vant um kominn, ok mun ek gefa þér líf, ef þú vill selja mér sjálfdœmi
NjR1908 30729þykkjumk ek vant við kominn fyrir frændsemis sakir, er þér deilið illdeildum, frændr mínir
Laxd 1378enda em ek við vant um kominn, því at náit er nef augum, þar er ek á dóttur Njáls
NjM 28222Við vant em ek um kominn fyrir tengða sakir við Njál ok sonu hans ok annarra stórra hluta, er hér hvarfa í millum
NjM 2938mér þykkir þú við vant um kominn
NjM 3382Þorr suaradi. Vannt em ek uid komínn ad dæma um þetta mꜳl
BretS¹(2025) 3017Ek em vant við kominn, er þingmenn mínir eigu í hlut
Ljósv 75
● er/verðr vant [e-m] [e-t]
er vandara at bva sic i konvngs herbergi en annarstaþar
HreiðMork 1308Vant verðr oꜱ herʀa. segir jarl. of slict at rþa
Jvs291 176vant er til vsynilegra lvta ast sinni at venda
ViðrLS544(1995) 1981er nú vant ór at ráða
NjR1908 26611þuiat vant er at sia huat þa er titt
ÆvHauksb 1788Þessar greinir ma setia sva i skaldskap, at gera ofliost, at vant er at skilia, ef aðra skal hafa greínina, en aðr þycki til horfa en fyʀi visv orð
SnE 19310er nú vant ór at ráða
NjM 2936Calcas sagdi ad þau svor var vanntt ad birta firir alþydv
TrójS 8216er konum sin vannt at giæta
Malc 43825er ok uant wid velum at sia
Vikt 2515enn hamingiunni er vant at trua þuiat hun uelltur ymsa uega
VSj 410Vant er því at neita, sem vel er boðit, sagði Oddr
ǪrvA 12527so hœyrdist oss. at flæirum þotte sem vant være til slijkra stoorærenda at swara. fyr en mæiri fynðr mætte godra manna verda
DN VIII (*1340›apogrˣ) 13728ecki þarftu sva mikit af sliku at taka, þviat vant er at vita hvera rꜹn hveʀ gefr
Gíslˣ 1110ok ⸢*vant [ÍB 225 4°ˣ “V”, etc.; non emend. van] er mér at sjá, hvat þeir vilja
emend. Laxd 23515: ÍB 225 4°ˣ “V”Heimil mun vist með mér sem fyrr, þótt vant sé
LjósvLˣ 6924ef þer vilið ... nǫkkurra ráða við mik hafa at leita, þá mun yðr þat vant verða, því ‹at› ek vil einn ráða
Rémˣ 549
Form.: vant (40); vannt (7); vandara (6); vǫndu (6); vandr (5); Vant (4); uant (4); vandar (3); vǫnd (3); vaɴt (2); uannt (2); uanndir (2); vandan (1); vanntt (1); vȯndust (1); uandr (1); uannda (1); vanndari (1); (1); vandir (1); uanndar (1); vavnndo (1); vandra (1); Vannt (1); vanndr (1);
Comp.: ást- (1), auð- (1), eiða- (1), fǿra- (1), fǿri- (1), heimilða- (1), hlut- (6), kost- (2), mann- (8), orð- (2), ó- (17), ráð- (34), sátta- (1), sátt- (1), siða- (1), sið- (7), skap- (2), veðr- (1), vina- (5), vin- (1), vit- (1)
Gloss.: EJ (¹vandr); ClV item (all-) allvant n.; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr item allvandr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím ¹,²vandr; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl item allvant; WPA _; ; EDPG *wanda-
Litt.: Heidermanns 1993 654-655; Magnús M. Lárusson 1961 [KLNM 6] 378; Nygaard 1917 40
Genre. (expected): family sagas [isl]: 42 (11); historical works [his]: 18 (16); religious works [rel]: 8 (25); contemporary sagas [bis]: 8 (7); romances [rom]: 7 (10); legendary sagas [fas]: 5 (4); þættir [tot]: 5 (2); charters [dip]: 2 (7); learned works [div]: 1 (3); unclassified [ ]: 1 (0); legal works [jur]: 0 (9);
SB (red.) — October 2018
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
valþiðurr - vangr
vágr - vápndjarfr
...
...
DSL (experimental)
Searches Old Norse etymologies in ODS and Kalkar dictionaries based on data provided by Thomas Troelsgård from DSL’s digital resources in Nov. 2022. Old Norse homographs are not distinguished.
ODS: vaanden (vandr) ODS: vanskelig (vandr)