kista sb. f. [-u; -ur]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) kiste (til opbevaring) ⫽ chest (for storage)
Bæin þau oll er upp græfr þau skal læggia oll nest kistu niðr
BorgKr¹ 34511●●● hvrfv monnvmm gripir or kistvm, ok or hvers mannz hirzlv hvarf nockot
FbrHb 916●●● ef funnit er i lasum. i kerom. eða kistum. i byrðum. eða i orkom. þa er sa utlægr. er þæim lykli uarðuæitir. er at gengr
EiðKrA 3836Jarna þeir ⸢kistv [var. kistur Holm perg 34 4° “B”] a þysku taki æyri undir huert lispund
RbEM (*1282) 1424læsti Geiʀoðr Loka i kistv ok svelti hann þar iii. manvðr
SnE 10530æin kista iarnað a þyðesko firir tuær merkr. jtem onnur kista ometen
DN IV (1335) 19119kistur iij.
IslDipl (1344) 149●●● let konungr bera inn kistur tuǽr. bar[u .ij. menn] huara. voro baðar fullar af silfri
EgM(2001) 878I storum uatna uoxtum topuduz kistur ij.
ÞBpA 23120Hann hafdi gengit i bvð Skarðveria, er Avst-menn hofþo tialðat, oc sat a kistv
StuᴵK 24021ok fell hann a bak aptr vm kistu ok varþ ecki sárr
StuᴵᴵK 19813Sigvrðr sat aftr a kístvnní. ok hvgsaði sítt mál. grvnaði hann. at þetta myndí vera svik
Huldaᴵᴵ 25316su kyrsta fannzst heil vpp rekin. aa Eyrum. sem i var brendt silfr. Skalhollz kirkiu. ok pontificalia Gyrdz byskops
AnnL 2783sex kistur. læstar þriar vlæstar
IslDipl (1374) 5235kistur. fiorar ok er æin læst
IslDipl (1374) 5321kistu heila rak vpp ꜳ Eyrum er i var brent silfr Skalholltz kirkiu ok pontificalia byskupsins
Ann1005 40711J bræiðabwri .lxxx. vétta skreidar. ein kista. hwdir .xvi.
IslDipl (1396) 12616●●● Þar mátti sjá hina ungu menn til ganga kistna sinna, ok drógu þá fram sjóða sína með nógu gulli ok silfri ok pellum
KlmA 32930hon finnr járn í höfði honum; þat tók hon í brott ok gekk til kistu sinnar
Trist² 484þangat liet Samarjon bera fulla kistu af godum gripum
Vikt 3910skoðaði Sjóðr féhirðzlur föður síns, vóru þá tómar kistur allar ok svo töskur
Bós 912kistur tuær stodu j anndyrinu j Næfur hollte. þeim barde saman. so af land skialftanum ad (báðar) brottnudu j sman mola
LBpA 2111kistur .ij. olestar
DI II (*1318-c1400›Bps B III 3ˣ) 46425tuo᷎r kistur oc stoll
DI II (*[1332]›AM 263ˣ) 67714iij kistur j kirkiv. oc ij olæstar
DI III (*1367›AM 263ˣ) 21333ef matr er í ⸢*kirstu [non emend. kirft; var. kirst Thott 2082 4°ˣ “f”]
Frostˣ 20012n.steypðisk Búi þá útan borðz með kisturnar
Hkrᴵˣ 33316
● ljúka upp kistu
Oc æítt sinni ber sva at at drotnengen lẏkr upp kistu sina en svæínnenn Olafr var hia staddr ser huar upp kꝍmr nokcot biart oc fagrt
ÓHLeg 636Hon gekk til kistna sinna ok lauk upp
NjR 3615let Arinbiorn luka vpp kistu. ok reiddi þar or .xl. marka silfrs
EgM(2001) 13125Lúk upp, sæti minn, kistuna þá stóru sem hér stendr fyrir sænginni, þvíat á botni hennar er sá hlutr er ek vil þér einum til trúa at geyma
Æv⁸² 23413Húsfreyja hafði lokit upp einni stórri kistu ok sýndi Þorsteini gripi sína
Gr 27727hann gekk til kistu einar ok lauk upp ok ætladi ser byrdi af gulli ok silfre ok godum klædum
KlmB1980ˣ 59Hann lauk upp einni kistu sinni, þeirri sem í var gull ok gersemar
KlmBˣ 5328
2) ligkiste ⫽ coffin, casket
Sia maþr lét gera linda af lerefte. sicvt lvco linde vœre. oc let leɢia vmb kisto. ens. sela. þorlacs. biscops. oc het á hann ǫlþliga
●ÞBpCod645 614eɴ hann scal eigi fiɴa meira af fe þvi eɴ cavpa leg oc lícsöng oc blæio oc kisto
GrgKonᴵ 2382til vtferdar skipar ek kístu æína
NoDipl ([a1299]) 988þa er prestr kꝍmr hæim þa skal staura niðr a kistu oc stꝍypa hæilakt vatn i
SvKr 4322●●● sua skal niðr grafa. at alen se hæill iarðar firi ouan kistu
EiðKrA 39125Taki meɴ or iorðu kistv heilags Jons byskups oc dyrdki haɴ sva sem meɴ hava framaz fóng a. oc seai siðan huat i goriz
JBpA(2003) 3714●●● likit uar sueipat lindukum. en saumat æigi um ok uar þat siðan lagit i kistu
EbWolf(2003) 24515ef sua feʀʀ sem mer þiker nu lik‹l›igaz at ek aundumz þa gerit mer kistu. ok latið mik fara firer borð
EgM(2001) 4036loga eigi gripunum ... þuiat með *þer skulu til kirkiu fara en i kistu leggia hia þer ef þu andaz i hafi
Hallfr 988Enn i þionostv-gerd þeirri ... þa setti Pall biskup Guðmund Ara son næst þeim biskuponvm i allri þeiri þionvsto, ok lætv hann þerra kistvnni [með] ser, er hon var i kirkio borin
StuᴵK 22611●●● Snori skal fyrr i kistuna enn þu
StuᴵK 40913Væringiar gerðv þa ok míkla likferð. var þa kistan borín hatt ok tialldat yfir pvrpvra
Huldaᴵ 11315gerdu þeir adra kistu ok baru þar j griot ok halm suo at þat skyllde mannz hofgi vera
ÓHFlat 36830er þat (skrín) sva gert at mikilleik sem ⸢kista liks [var. lickista ÓH 6163]
ÓH235 17412Þeir bua uannliga um likam hans ok laugdu j kistu
Yngv 292ok sem kista er fagrliga gior med saunnvm lasi, geingr herra erckibyskup nidr i grauftinn ...
Thom²y 49334ad þa er menn grofu ad kistu hans. þa kenndu aller menn Jlm. þeir er J kirkiu gardinum voru
JBpC(2003)ˣ 13916gengu þeir til leiðis Knúts konungs. Var þar þá til leitat ok tekin upp kistan, ok var heilagr dómr hans borinn um kirkju
Knýtl1741ˣ 1832
● gera kistu [at e-m/e-u]
●●● Lóg helga daga alla er monnom rett. at bva vm lik. oc gera kistv at
GrgKonᴵ 810var kista go᷎r at liki hans ok borin a skip
Mág¹A 342var giorr kista at likinu
Eir557 53a22Skaltu ... gera kistu at móður minni ok undan knakka, reka síðan á kistuna sterkar henkr, því at þurfa mun þess alls við ef hlýða skal
Flóamˣ 1911Enn er kistu skilldi giora ad lijkinu
JBpC(2003)ˣ 13217hann bad þess at kistu skylldi giora at liki hans ef hann dæi
LdnStˣ 13831
● skjóta kistu fyrir borð
var kistunni skotit fyrir borð
cf.Aa þeim sama degi andaðiz Hallfreðr ok var lagðr i kistu ok gripir hans með honum
12826-27 Hallfr61 12911Epter þat andadist Kvelldvlbr. ok var skotit fyri bord kistu hans
LdnStˣ 13834
3) pengekasse ⫽ chest, coffer
4) (i forbindelse med frigivelse af træl) kiste som giver ret til ejendom ⫽ (in connection with freeing a slave) chest which gives the right to own property
cf. Anker & Topelius 1963 [KLNM 8] 424
II. (y. no.)
Form.: kistu (25); kistur (10); kista (6); kistv (5); kistna (3); kirft (2); kístu (2); kistuna (2); kisto (2); kistan (2); kístvnní (1); kistum (1); kistvnni (1); kyrsta (1); kistvm (1); kistunni (1); kisturnar (1);
Comp.: bóka- (9), byskups- (1), djákna- (1), dofra- (1), fata- (3), felli·borðs- (1), flat·loka- (1), fóta- (1), gripa- (1), gull- (14), half·rýmis- (1), hand- (1), há·sǽtis- (8), hǫkla- (1), kerta- (2), kerti- (1), kjǫt- (2), klerka- (1), klǽða- (1), kommúns- (2), lík- (7), lýsis- (2), messu·klǽða- (6), ost- (2), past- (1), selja- (1), silfr- (1), skrín- (2), skríns- (1), skrúða- (17), smjǫr- (1), sverða- (1), svifti- (2), tóla- (2), tré- (1), vápna- (3)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer; Anm _; Bin _; Rím; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ _; deVr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM; Bl; WPA _; LMNL 2735; ; LMNL
Litt.: Anker & Topelius 1963 [KLNM 8] 423; Bugge 1905 171-172; Finnur Jónsson 1921 (KultSprog) 68, 77; Hamre 1957 [KLNM 2] 240; Höfler 1931 [ANF 47] 286; Hødnebø 1966 [KLNM 11] 43; Seip 1955 37, 56-58
Genre. (expected): historical works [his]: 12 (11); family sagas [isl]: 11 (8); legal works [jur]: 11 (6); contemporary sagas [bis]: 10 (5); charters [dip]: 10 (5); romances [rom]: 6 (7); religious works [rel]: 2 (17); legendary sagas [fas]: 2 (3); learned works [div]: 1 (2); unclassified [ ]: 1 (0); þættir [tot]: 0 (1);
EÞJ (red.) — February 2013
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
kíarr - kjõtnefndr
Lexicon of Medieval Nordic Law
DSL (experimental)
Searches Old Norse etymologies in ODS and Kalkar dictionaries based on data provided by Thomas Troelsgård from DSL’s digital resources in Nov. 2022. Old Norse homographs are not distinguished.
ODS: Kiste (kista)