hnefi, knefi sb. m. [-a; -ar]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) næve, knyttet hånd ⫽ fist, clenched hand
Drep er þótt maþr spyrni føti a avðrom eða huáte hnefa
●GrgKonᴵ 1478Ef maðʀ stingr hnefa a manne eða spyrnir föti
GrgStað 38123hon ... lystr neva sinvm a hals hanom
Þiðrᴵ 2289konungs son lystr hnæva sinvm uttan við hans œyra a hialmin
Þiðrᴵᴵ 1621Sveinnenn rann þegar ivir til hogna. oc þa er hogne lytr fram ivir borðet. þa lystr sueininn sinum neva a hans kinn. en þat hoɢ uarð meira en von vere at. af sua ungum manne
Þiðrᴵᴵ 30819Flovent ... hefr vpp hnefann ok lystr hann
Flóv¹ 12515hof hinn Halfliti Maðr upp hnefann ok lystr uið eýra Víguarði, sua at hann tumbar o᷎ðrum megin af hestinum
Mág¹A 3621ec hefi æigi bravð ęða fęðv meiri enn sva litið i steinkeri af miolfi at hafa ma i hendi ęða hnefa oc allitið af viðsmiorfi i koppi
StjC 5907æigi skal Jsraelitis sva mikit læifa af Samaria. at hverr þeirra hafi hnæfa fvllan molldar
StjC 5973ec sá hann sleginn með hnefvm oc svivirðan með pustrum. spyttan oc hræktan i andlitit
Mar667III xvi27bra hann við sva hart, at baþir hnefar Þors skvllv vt *at borþinv
SnE 6219en Þoʀ reiddi til hnefann ok settr við eyra ‹H›ymi, sva at hann steyptiz firir borð, ok ser i iliar honvm
SnE 639ef maðr ræðr kono sinni með horne eða nefa a olbæck þa er han sæckr .iij. morkum firir huart þetta
BorgKr² 3565sitt briost ok asionu med gnefunum slaande
MarF 11167þel er a hnefa bvndnvm ęða hlvtr felldar enn þėl er smíðartól
Gramm¹ 2181pugillaris ... sva litið vaxspiald eða bleikiuspiald, at lykia ma [var. + með AM 239 fol “C”] hnefa, þviat pugillus er hnefi at varu mali
JBapt²A 86217sva litið vaxspiald ... at lykia ma [var. + með AM 239 fol “C”] hnefa
JBapt²A 86217gret hvn miok sarliga slaandi nefvm a briost ser
Mar655XXXII 4465knefanum
Enc AM 764 4° 26r26hnefa
Nik Holm perg 16 4° 18v11setti Ófeigr hnefann á borðit
Ljósv 5825setti Ófeigr hnefann á borðit ok mælti: Hversu mikill þykki þér hnefi sjá, Guðmundr? Hann mælti: Víst mikill
Ljósv 5825huer [...] steíninum jnn ȷ́ lofan ok lykur sidan hnefan þa mega eigi daudlig [...]
ÍvB 339berja þeir hann með hnefum eða limum
Trist² 301eg nam ecki þat j minum barndomi at striukazt um med knefum edr lurkum sem fol edur fantur
Saulus 162laust knefa sinum a naser honum
Yngv 363himneskr fadir helldr konungliga ouininn ok hans giordir sier i hnefa
MarE 4118þær baurdu med knefum þꜳ saumu sina limu
Thom²y 47817Tak hond fylla mynttu. ok halfan hnefa fullann af grasi
MedMisc 1117lofade sira steinn j þan tima er hann geck ꜳ dyrr saman slaande sinum knefum ad hann skilldi j dagen koma endiliga ef hann er lifandis
DI VI (1490) 71413med hondum ok knefum
DI VII (1492) 11415þar í mót gjörir Rómverski tákn ok réttir fram ⸢hnefa [var. knefa AM 335 4° “G”] sinn
Æv⁸³624 2426Ef maðr öfgar vápni at manni. öxarhamri eða öxarskapti eða spiótskapti eða horni eða hnefa. bꝍti sá honum sex aurum
BjarkÁMˣ 30730(lectio?) um þa ellda er men bera uti ohulda eða sætia kierti a veg upp. eða gera lios i diskom ⸢eða næpom [var. edr i nęfrum Holm perg 30 4° “Bk”; var. æða i næffum GKS 3262 4° “Na”]
cf. Hertzb: “afskrivervilkaarlighed for næfrum” var. Bl 2476: GKS 3262 4° “Na”hann hafdi eckj ad verjast med nema knefana
SigrFrˣ 626‹Þa var høggit a h›ǫndina, ok tók af fjóra fingr við þilinu alt uppi við hnefann
StuᴵᴵR11127ˣ 23918ok laust hann framan á tennr af öllu afli með hnefa sínum
Trist¹ˣ 4532tak þu j eÿra mitt hid hægra sagde einfætingurinn og muntu þar finna steÿn og eff þu likur *hann j hneffa þier, sier þig einge madur
VSj527ˣ 593suo fast setur hun bꜳ́da sina hnefa fyrer hans brióst ath hann fellur miog suo i aungvit
Þiðrᴵˣ 3626
● berjask með hnefum
beriazt með nefum
Bl 22316ryskíazt menn eða beríazt meðr hnefum
Landsl1154 11621börðust þeir með hnefum ok grjóti
KlmA 2789
● geta í hnefa
● hafa/... í hnefa sér [e-t]
meðr þess vilia, sem øll hefir vølldin ser i hnefa
MarS 24012af þess ualldi er heiminn hefir allan i hnefa ser
~
PS 5704 JJ SÁM 1 47rb11hun ... lukti i husi þann hinn mikla konung ok herra, er heiminn allan lykr i hnefa ser
MMA 52010ver þottumzt naliga hvers manz hamingiu i heiminum lykia mega oss i hnefa
KirjA 5511
2) [e-s] (som målangivelse) nævefuld ⫽ (as a measurement) fistful, handful
3) brik i brætspil ⫽ piece in a board game, playing piece
cf. Holtsmark 1957 [KLMN 2] 223-224
þat er hnettafl; eɴar dꜹckri uería hnefann, eɴn huitar sækia
HeiðrR 692Biǫrn mœllti þá, tuijkostur er þarna fostbroder og tuo vega frá ad tefla fridþiofur sagdi, þá mun rád ad sitia fyrst ad hnefanum, og mun þá verda otraudur tui kosturinn
FriðAˣ 63enn fridþiofur kuad ad hnefanum mundi verda fyrst lagt
FriðAˣ 614tǫflur drepaz vápnalausir um hnefann ok fylgja honom enar rauðu
HeiðrHˣ 7121
II. (cogn.)
Form.: hnefa (17); hnefann (8); knefum (4); hnefum (3); næffum (2); nefa (2); hnefanum (2); hnefi (2); neva (2); knefanum (1); knefana (1); hneffa (1); knefa (1); hnefvm (1); hnæva (1); hnæfa (1); hnefan (1); nefum (1); hnefar (1); gnefunum (1); hnefann ... hnefi (1); nefvm (1);
Gloss.: EJ item (knefi); ClV ¹,²hnefi; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2; Finsen _; Fr item knefi; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb (nefi); HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin; Rím; LP ¹⁻⁴hnefi; Med; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH _; AJ _; deVr ¹⁻³hnefi, knefi; Fr4 ¹⁻⁴hnefi, knefi; NO ¹,²hnefi, knefi; Walter _; ÁBlM ¹,²hnefi, ³Hnefi, knefi; Bl; WPA _; ; EDPG *hnefan-
Litt.: Clark 2007 [VMS 3] 26; Falk 1914 51; Falk 1919 52; Finnur Jónsson 1934-1935 [APS 9] 294; Holtsmark 1957 [KLNM 2] 224; Seip 1955 216, 229, 292; Sturtevant 1948 [SS 20] 139-141
Genre. (expected): religious works [rel]: 17 (14); romances [rom]: 10 (6); legal works [jur]: 9 (5); legendary sagas [fas]: 9 (2); family sagas [isl]: 3 (6); learned works [div]: 2 (2); contemporary sagas [bis]: 2 (4); charters [dip]: 2 (4); historical works [his]: 1 (9); unclassified [ ]: 0 (0); þættir [tot]: 0 (1);
ASK (red.) — November 2011
TW (eng. def.) — December 2025
External (non-ONP) resources:
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
hnefalangr - hnepta
DSL (experimental)
Searches Old Norse etymologies in ODS and Kalkar dictionaries based on data provided by Thomas Troelsgård from DSL’s digital resources in Nov. 2022. Old Norse homographs are not distinguished.
ODS: Næve (hnefi) ODS: Nævefuld (hnefi fullr)