2kostr sb. m. [-ar/-s, dat. -i/-; -ir, acc. -i]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) [í e-u] (item pl. kostir) økon. midler, materielle ressourcer, formue ⫽ (item pl. kostir) financial means, material resources, wealth
Fæðr sinum ok møðr scal hvær maðr fyrst biarga. en þvi næst bornum sinum ... sva ... sem coster ero til
evt. ¹kostr, cf. Fr “Vilkaar ... Omstændigheder” def. 7 ●HómNo¹⁸ 8817þeir menn scolu pinsl þola er syniaðo veslum mꜵnnum ꜵlmoso er coste hꜵfðu til
●HómNo¹¹ 6616sagði at þeir attv við ofreflismenn micla at scipta en þeir hofðv þa litla costi
ÓH 17215halfa Olafs kirkiu ... gaf herra ærkibiskup jon. til communs korsbrꝍdra til ævenlegrar eígnar, ok æftir ælldbrunann hafdu þeir allan kost henní til upp gerdar, ok ænnðrbota
NoDipl ([c1294]) 7415feitt er um istruna gott land hafum ver fengit kostum en þo megum ver uarla níota
Eir544 75b31Sturla settiz i Reykiahollt ok tok vndir sig alla kosti Snorra
HákFris 48416s‹u›eitunga mina mun ek ecki af hendi lata. meðan mer endaz faung til þott ek vela vm mina kosti eína
EgM(2001) 2221antiochus ... dregr saman vto᷎luligan her. ok aflar ser kostar vm eítt ár
~ lat.dedit stipendia exercitui in annum
2427 Gyð(1995) 229sér herra Guðmundr, at honum vinnr eigi at sitja í Þrándheimi með lítinn kost, snýr suðr til Björgynjar
cf.fær biskupinn ... öngva rentu sér til kostar eðr farar
1192-03 GBpD 11915at Haalfdan máagr hans væri likaztr til at ueita honum nauckvern styrk fyrir kosta sakir ok ǽttar
StuᴵᴵK 625þurftu þeir ⸢mikit til kostnaðar [var. mikinn kost ÓTFlat 634]
var. ÓTᴵ 513 → ÓTFlat 634Sturla settizt j Reykiahollt ok tok vndir sic alla kosti Snorra
Hák81 4815tok at minkazt kostrinn, sa er til þurfti
~ lat.pecunia
HelChron 101211 MarE 64317skalltu fa frelsi þitt ok þar med ⸢goda kosti [var. mikinn goda EbWolf(2003) 11510] er eg skal ueita þier
Eb309(2003) 11526hann var vel birgr at kosti ok þó lítilmenni
cf. ed. note m. ref. til Fbr: hann var vel fjáreigandi Gr 16614●●● Hann var úkvæntr, en ríkr at penningum. Ekki var hann geyminn, ok af þersu öllu saman eyddiz snart kostrinn
Æv⁸⁵624 2465hier munu vier vera þar til er hann kemur eda þig þrytur kostur firer
Hem1010 83jatade abote nefndum Snorra æfinligum koste af stadnum sem fremsta manne a stadnum. nema dryck og klædnade so framtt sem hann hefur eigi kost til ad klæda sig sialfur vllklædum
DI VI (*[a1367]›Lskjs 94 IIIˣ) 2231þetta land keypti Hrafnk[ell] j skulld, þuiad eigi var ⸢kostur [var. kosturinn AM 156 folˣ “B”] meyri enn hann þurfti til bwsbyrgda a[d] hafa
var. Hrafnkˣ 437: AM 156 folˣ “B”Þeir áttu sér hóti helzt nǫkkurs kosti í fémunum, en þó váru þeir nú í heyþroti
rimelige forhold? ⫽ reasonable terms? Hǿnsˣ 138[var. ei elldest þad enn a vorum dógum, þott vier elldunst og Landid hrórne ad sijnum kostum AM 106 & 112 folˣ “Þ”]
ressourcer?, udbytte? ⫽ resources?, profit? var. LdnSkˣ 882: AM 106 & 112 folˣ “Þ”Bauz Guðmundr til meðalferðar ok leiddi þat fyrir augu Þorgilsi, hversu lítla kosti hann hefði til at halda stríð við stórmenni
StuᴵᴵR11127ˣ 17812
● eiga góða kosti [e-s]
hann ... atti goða kosti fiar
Heið 6424hann ... var hrꜹstr maðr ok skalld gott. ok atti goða kosti fiar ok gilldr maðr firir ser
Heið 6424þeꜱir erv navðleyta menn hveʀ annarꜱ ok eigv allir goða kosti ok sva frendr þeira eigi siðr ok er þat þvilict sem þeir erv sialfir
Heið 6524bro᷎þr .ij. ... Hermundar synir. ok bro᷎ðrungar Barða. at frendsemi. ok attv goða kosti fiar. ok micklir kapꜱ menn ok goðir aræðiꜱ
Heið 667atti hann ok modir min goda kosti, ok var eg þeim einberni
Malc 43724
2) [fyrir e-n/sik] [um e-t] (item pl.) omkostninger, bekostning, udgift ⫽ (item pl.) cost, expense
ek dœmde meðr þeim monnum sem til varo nemfndir, fyrsagða fiski korsbrœðrom j Stawangre, oc kost sin sua mykin sem þeir hafa til lagt þeirar forno fiskinnar
DN IV ([1306]) 6722vil han ok nockor gilldi sittia þa skal han sialfr suara koste allum þar firir sik
DN II (1307) 7710er þa oc uæl staddr ⸢kostnaðren [var. kostr LundUB Mh 15 “E”] er þæim kemr uæl i hagh er hafa skulu
var. Hirð 41519: LundUB Mh 15 “E”Þu hefir litinn kost fyrir oss haft hertil
Mág¹A 1652Skinnarar er þeir gera timbr maskinna. take fyrir tua aura ... ok fae sealfiur allan kost till
RbEM (*1282) 1416þa skal hann fa sua marga menn at þeir se ual liðfꝍrir oc hallda þa með sinum kost þengat til þess kaupstaðar er þeir hafa ser fari tekit
BlFar 27613sua at þæir koma eigi sialfir eda þæira loglegar vmbods madar til andsuara. oc þæim sem stemfndar var kost sin allan
sagsomkostninger, cf. Hertzb ⫽ legal fees, cf. Hertzb RbHM (*1318)¹ 653bęði bętt vanrettið. skaða kost ok skaprꜹn með fullu
DI II (*1326›AM 671) 58911var þat ok þvi stęrra enn hin fyʀi, sem þat var at kostinvm dyʀra
ClarA 1025gjaldi sá hval tvennum gjǫldum þeim er á ok ⸢kostnað [var. kost GKS 3268 4° “a”, etc.] sinn allan þann sem hann hefir fyrir haft
var. Jb 19911: GKS 3268 4° “a”Be᷎ndr vm heraðit eflðu þa kost hans vm buit
StuᴵᴵK 2084veítandi Gaio cesare digran snæðing ⸢meðr v talligum kosti ok stímani [var. med storann kostnad og mickinn stiman AM 236 fol 12v15]
~
PS 58411 JJ SÁM 1 50va12skal sá sem ‹þat› barn á, inna þeim fyrir kost er konu annaðiz, meðan hon *var í þeim sjúkleika, ok svá fyrir barnfóstr
Jb 6910gaf halldorr nefndri þuridi ... fiogur gelldfiar kugilldi. utan hann leysti þa þegar eitt i kosti
IslDipl (1393) 1122Duelz konungr þar um rid, ok stændr fæd hin sama. Enn þo hefir herra erchibyskup allan kost a sua uænan, sem þa er blidaz uar
Thom² 41238sagdhi ek Birni Eiriks syni fim aura forngilda firir kost sin er han hølt till Biorgwina at sinni
DN XII (*1323›AM 902 a) 4813er þat min hug‹s›an, ath ydr sie til reidv heilsvgiofin, ef þier sparit ei kostinn
Thom²y 49718Eigi veit ek hvárt þat hæfir fyrir kostar sakir, segir hann. Ek skal til fá, segir hon, svá at eigi vanti
Æv⁸⁵624 24729ver j nánd þeim optast er kongi eru kiærastir. og tak þá alla neytslu er þu þarft af sialfs þijns ⸢kost [var. kostnade AM 243 a fol 18vb32] medann þu ert leingst j þessu
KgsE 4637koster litler er liufs vera enn leidur verdur alldri fylltur
Not604² 15925enn seiger alþydu munde hentara ad fleyre væru valls menn, og þa munde minne kostur frammleggiast
ÁBpˣ 573Georgius hefur veẏtt mariuskript til kẏrkiu med sæmiligum koste
DI II (*1318-c1400›Bps B III 3ˣ) 47832gafom ver upp allan kost er ver letom hallda i rekstrom i þeiri dæilo
DN IV (*1328›DonVar 1ˣ) 16229
● á kosti [e-rs]
þessa ferð fare huerr a sínum ⸢koste [var. kostnaðe Landsl 2813]
Landsl1154 8819Pall Kolbeins son ok þeir menn, er með honum voro, hofðo eigi ransfe ok voro a sinum koste sealfra, oc þvi voro honum eigi sakir gefnar af Eyiolfi
StuᴵᴵK 2075þau ... fæddu Kristz lærisveina ꜳ sinum kosti
MMA 5334því skal hverr bóndi er á hundrað hundraða ... hafa á vetr tvá vinnumenn, karlmann ok konu, á sínum kosti eptir kaupi þeira
Jb 23311Þo at syslumaðr halldi stoðu. þa skal hann æigi fleiri sueina ꜳ konungs kosti hafa en einn
RbHM (*1308) 7619þeir felagar saatu a sinum kosti vm vetrinn
OrknFlatᴵᴵ 4773hann hefir nu eigi meiʀ en .ix. menn eða .x. oc þo alla a annars ⸢costnaði [var. kosti SvFlat 64613]
var. Sv 1339 → SvFlat 64613Sculo þeir allre abudh upp halda a sinom koste. oc at huss se þa eigi verri ær þeir skiliast uidhir en nw æro
DN XII (*1293›AM 902 a) 149skulu þier skyllder at flytia mig til Nóregs, ef eg vil, á ydrum kosti
Krók 3918Skal ek oc at Nunnu sætre vera at hæimili hæðan af ... a sialfrar minnar koste
DN I (*1310›DonVar 1ˣ) 11429En Sighvatr lagði þat til, at Órækja skyldi fara suðr til Borgarfjarðar ok setjaz á kosti fǫður síns
StuᴵR8ˣ 47712En a̋ ydrom kosti scal ferd þessi ganga
TrójO²ˣ 86
● á kost [e-rs]
ef j sylfri luka þeir nu, æda sidar. skal vmbodrs madr korsbrœdra uid taka. En ef þeir luka j adru iamgodo, korne æda bui skal ut flytiazst sem fyrr er mæltt a kost ok abyrgd þeira sem greida
DN III (1303) 6521Syndizt mer sua oc aðrum monnum sem fyrnemfndir korsbrœðr skilldi niota allrar þeirar fiski vela sem þeir hafa gort firir sinu lande oc a sin cost
DN IV (*1306›vid 1306) 6714skal han ok hans æftirkomanðr jæmnan skylldughir vera a sinn kost at fœra inn landskylldena. til husins
DN III (1338) 17312gek ok oftnæfnðr Ogmunðr aa kost herra Erlings upp aa þen sama dagh
DN V (1344) 1337skalu þæir hafua sin suæin huær þæira a. varn kost
DN XI (*1308›NRA dipl) 136Hann var felavss ok var kominn aa kost hans
StuᴵK 42217Eirikir skildi rydia hena (ɔ: jǫrðina) oc huss upp gera a sin kost
DN XII (*1340›AM 902 a) 7013þegar sem herra, sꜳ er j stadnum var, vissi komu jvnfrunar, let hann fara a sinn kost þann dag alla hennar menn
Hák81 66914uoro þa̋ upp geingin fongen. enn bændr ugdu at setst mundi a̋ kost þeirra
GBpA394 24119spurdi Geirmundr hvi hann var sva diarfr at taka slika menn vpp a kost hanns
LdnHb105ˣ 4732vtan þeira sem þeir hafva daghligha a sin kost prettlaust i hia ser oc kleda oc fꝍda
RbME (*1332)ˣ 16026
● af sínum kosti
Hverr maðr oc sa sem sic oc sin hion helldr af sinom costi oc þarf eigi mat i olmoso af oðrum at þiggia
ÁKr 3118hann styrði oðrv skipi. þat hofðo bæiarmenn gera latið af sinom kosti
HákFris 40713birtandi firir mǫnnvm þęr af lavsnir sem herra pafinn hafði gefit þei[m] sem með sinvm likama ok af sinvm kosti fęri til Iorsala
ÁBp 435hann styrde odru skipe; þat hofdu bæjarmenn giora latit af sinum kosti
Hák81 32516hann styrdi audru skipi Þad hofdu Bæarmenn giora latid af sijnum koste
Hák304ˣ 2327
● með dýrum kosti/kost
Nv med suo dyrum kosti ok uauldum meistaradom vard skrinit hit vænnzta verck
Thom²y 49631let hann vpp smida kirkiuna ad Hrafna gile med dyrum kosth sem leingi matte audsynast. ef henne væri halldit
LBpA 10727
● halda mikinn kost
hann hellt micin kost sakir fiolmennis
Hák81 5039kirkiunnar godz uanz eigi til at hallda sua mikinn kost, sem þurfti
MarE 64015
● lúka kost [e-m]
skolo þeir luka þeim kost sinn allan
DI II (*1318›AM 350) 41927eda skyter segh wndann mett þui som their eigu fyri att luka sinn kost
RbHM (*1303)⁵ˣ 13626
● með miklum kosti
evt. ¹kostr: def. 12
herra Ormr lagdi mikla peninga vt af Holastad med honum fatækum ok veitti brudkaup hans heima at Holum med miklum kosti
Ann1005 40223herads menn aller letu upp smida (kirkjuna) sidan med godum vilea ok myklum kosti
ÓH1005 84815
3) [e-s / í e-u] [til e-s] [af e-t] [af e-m/e-u] (item pl.) mad, føde, forsyninger, forplejning, underhold ⫽ food, sustenance, supplies, provisions, board, maintenance
engi maðr let iola-veizlo sina bua. hvartki mungat ne aðra costi
Sv 2426han skal hafa með ser j communi þæira æin þionosto suæin með slikan kost sæm þæira suæinar hafa
DN II (1307) 777var konungr i garði Haʀallz syslu manz sins en hafði kost af byskups garði
HákEirsp 5271skylldu þeir þa sitia um uettrinn i Biorgyn oc hallda eitt borð með þi moti at Iarl skylldi leɢia fram ⸢kostinn [var. kost HákFlat 11624] þriþia hvern dag
HákEirsp 5702skylldo þeir þa ... hallda eitt borð sva at iarl legði fram sinn kost hinn þriþia hvern dag
HákFris 48812skildi hon ser þar mote slikan kost ok borðhalld vm sina dagha sem korsbrœdr hafa
DN III (1324) 1335en þionosto kona hennar skal sitia sueina borð ok hafa þar kost meðan fyrsogð Baugeið er a lifi
DN III (1324) 1337Nu ef frials maðr gengr i matgerð a skipi oc misfer hann með ⸢matargerð [var. koste skipara Thott 1275 fol “Gm”; var. mat OsloUB 1 4° “Gt”; var. koste manna NKS 1642 4° “Ba” etc.]. þa ...
var. Landsl 4114: NKS 1642 4° “Ba”ef frials madr gengar J matgerd oc misfer med ⸢koste [var. matargerð Landsl 4114] manna. þa ...
LandslBorg 64a24prestr skal taka .ij. merkr J tiða offr. ok kost með huerri messu
IslDipl (1344) 2125Hefz her nv hin dyrðligzta veizla með allzkyns gleði ok goðum kosti, með valit vin ok hinn villdazta dryck
ClarA 657●●● setr hann framm fyrir hana hinn rikazta kost með valit vin
ClarA 2261huær sa sem tekr syslu af konungenum heðan af skaal vera skylldugr honom hundrat manna kost af sealf sins godz
DN XI (*1308›NRA dipl) 128þa bauð Ketill fe firir kost hennar. þvi at hon skal ecki vinna
Dpl 14221Þat var siðr i þann tima at færa konum þeim kost er a sæng huilldu
Dpl 14611gefr konungr Vigfusi tuau Englandz for buin meðr ve᷎num kosti. ok þar meðr gefr hann honum bliðt orlof
Fr placerer cit. under egen def. 15 “Handelsvare” ⫽ Fr places cit. under his def. 15 “Handelsvare” (trading goods) HákHárA(2009) 323er á líðr daginn, sem menn eru vel reiknaðir með vænan kost ok vín
Æv²⁴ 9615Hann tjáði optliga þat fyrir öllu heimafólki sínu, at í hans búgarði gekk jafnan minni kostr, ef sira Guðmundr sat heima með klerkum sínum
dårligere kvalitet?, dårligere udbytte? ⫽ worse quality?, lower profit? GBpD 3435gáfu ríkir menn góðan kost með sonum sínum, en þeir vóru miklu fleiri, er ekki höfðu nema ölmusur biskupsins
GBpD 1061tekr hún vatn ór brunninum ok setr yfir eld, kastar þar yfir síðan þat gras, er margir menn hafa til lífs næríngar í því landi, ef einföld mjó‹l›k eðr betri kostr ferr með
GBpD 1355hon drap hann (ɔ: selinn) ok uar henni þat nogur kostr
ÞBpA 23718Ec hefi slican ⸢cost [var. mat GBpA 1332] ætlat til iola-vistar, sem her hefir lengi ‹vant› verit, ‹ok hvern vetr fyrr krepti at sjóða til jóla›; enn hann hefir enðz vikv lengr, oc hefir þo alldri mann-fleira verit vm iolin enn nv
StuᴵK 2624nu er i kost genginn allr uarr kaupeyrir ok busmali
Stj¹ 22421A hinum sette degi skulu þer tueggia daga kost ok atuinnu saman taka ok ydr til bordz bua
Stj¹ 29122●●● þeir ... letu hann hungra innan borgar af matleysi, sva at honum sendiz kostr af Macedonia, at hann mætti lifa
Jón⁴ 47213skulu þeir hafa .vi. aura fyrir lest hverja er þeir vinna upp ok kost til fœðu sér meðan
Jb 2465huerr sem tekr syslu af konunginum skal heðan af wera skylldugr at hallda honum ok hans hundrat manna kost af sialfs sins goz
RbHM (*1308) 754skal sa madr sem kirkiunnar goz helldr lata gefua her firer ꜳ̋rliga ꜳ minn ꜳr tidar da᷎gh. fꜳtękum monnum hundrat J ko᷎ste
IslDipl (1382) 7211arngeir prestr selldi med handlagi klaustrinu á áland i þistilsfirde fyrir iij kyr iij asaudar kugillde hundrat J kosti
IslDipl (1385) 784arngeir prestr selldi med handlagi klaustrinu á áland i þistilsfirde fyrir iij kyr iij asaudar kugillde hundrat J kosti. v. hundrat J flytianda eyre
IslDipl (1385) 784Gestrisinn var hinn sæli Nicholaus. sua at hans kostr ok herbergi var ollum sameiginligt
~
HMSᴵᴵ 8115 Nik Holm perg 16 4° 17v29gerandi menn fram firir til þessa rika mannz. at hann vill þar kost hafa medr sinne fyllgd
~
HMSᴵᴵ 11117 Nik Holm perg 16 4° 34v9statt nu vpp istad ok gack til at syna mer ko᷎stinn Vilium væ᷎r ifir lita ok segia sidan. hvat oss fysir at hafa
~
HMSᴵᴵ 11130 Nik Holm perg 16 4° 34v20hallæri mikit til kostar ok skreidar nær vm allt land
Ann1005 42618vard fliott hit mesta hallæri ok varan suo at riker menn hofdu varla mat j munn. Kom þetta tilfelli suo til Asgavtz bonda sem anara manna. leysti hann þo margra manna *vankuædi vm eina hrid þuiat hann hafdi buit j diupara lagi bædi korn ok annan kost
DrJ 406þa mælti Greca ... set bord medr kost ok þiona sem þinni heveskv er hent
Gibb 1417Klædi sin ok tiolld eigv þeir at hafa ok ⸢kost [var. mat GrgKonᴵ 2725, etc.] ok halfa vætt varnings ef vill
Grg158 21417Sidla sama dags koma sunnan fra sio menn erchibyskups, er heim skylldu hafa flutt þann kost, er kirkiunni uar naudzunligr
Thom² 42834skal konungrinn hallda heilaga Jorsalalandi til starfs tuo hundrat riddara med sua dyran kost, at huerr riddari hafi eigi minna goz enn þriu hundrat gullpenninga
Thom² 45325hann fann ... Helga brodvr * sinn ok systvr sina ok budv þav honvm þar gꝏ̋da ⸢kosti [var. kosta AM 448 4°ˣ 4v(8)9] med ser
Eb445b(2003) 1610pilagrimrin veitti honum med nogum kosti ok godum vilia. sem Bevers hafdi uel etitt ok drukkit. þa ...
BevB(2001) 896Gjarna vil ek biðja yðr at þér dvelizt með oss. En af því at vér höfum öngvan kost, gefum vér yðr blítt orlof at fara
cf.nú eru uppi várar vistir
1911 Parc 206þeir skylldu ... hallda eitt bord med þui moti, at jarl skyllde leggia fram kostin þridia huern dag
Hák81 49218Rann hun (ɔ: kerran) a hiolum ok matti hana leida epter sier. þar var j sæng ok kostur
Sams 2220kemur hann fram a eina fagra vollu ... ok setzt nidr til matar þuiat hann var þa miog hungradr. ok sem hann hafdi etid ok vel druckit geymer hann kostinn
Vikt 67sem hann hafdi etid ok vel druckit geymer hann kostinn en spacerar sialfur wm adr greinda vollv
Vikt 67er þv vaknar þa geym þv vel at þeim þingum er eg legg at haufdj þer. þat er eirn *dukr. þar mun a uera allr sa kostr er einum kongsynj byriar at hafa
Vald 566berandi med sier kost ok ol
LBpB 11431hellt sig kostuliga med kost og klædnad
ÆvMið²⁷ 713Þeir fóru með 100 eykja, ok luku upp jarðhúsinu, ok óku inn kostinum
sands. madvarer, cf. senere: matr ok drykkr 158²⁹ ⫽ prob. food products, cf. later: matr ok drykkr 158²⁹ Mág² 15714Skeincket nv og bereth. architricklinvs. en þat er einn skaffare eda sꜳ sem stendr fyrer koste
AnnaReyk 4157●●● og þar til þriggia ꜳrs kost til athz og dryckiar
OsvReyk 7929þangat lét hann hlaða kost manna, öl ok mat
Blómstrˣ 927Þetta er lag ꜳ̋ koste ... smiors ... skyrs ... limur af ij uetru naute ... mælehlass to᷎du ... mꜳlfadmur kugillde
cap.
Búal²A 155þetta j kosti. tuær vætter skreydar. vætt mors. vætt kiots. bytta skyrs
DI III (*p1394›Bps B III 3ˣ) 53318hann jatar honum a stadarins vegna koste og kiendslu þar til ad hann er so fær fyrir namz saker ad biskup vilie vijgia hann til messudiaknz stiettar
DI VI (*[1358]›Lskjs 94 IIIˣ) 116Hier j mot skilia fyrrgreind hion ... sier æfinligann kost af klaustrino og sæmeligtt bordhalld ... ma̋ldrickiu þa betre menn hafa
DI VII (*1493›Lskjs 94 IIIˣ) 15720vil eg þier faaid mier ... hier med jnntektir aff rijkinu, so vier m‹ei›gumm vorn kost hæverskliga hallda, og þä sem vier viliumm til vor kalla
DínDrˣ 95þui bað hann yðr raað a læggia ... at væita hiolp þæim sem norðr fœre. með kost ok vapnom mote fyrsagðum guðs ouinum
DN VIII (*[1326]›apogrˣ) 1005buir til hans hæiðerlighrar tilkomo ok ærlighs foronœytiss. kost. hærbyrghi. sænghiar ok ræidskiott
DN VIII (*1342›DonVar 1ˣ) 15612krafde oc kannzelerenn seer kost af fehirdunum till suðr færðar j Vikina
DN IX (*[1328]›apogrˣ) 12137Vilia þeir oc at han fa seer sialfuer kost austr j Vikina
DN IX (*[1328]›apogrˣ) 12139budv þav honvm þar gꝏ̋da ⸢kosti [var. kosta AM 448 4°ˣ 4v(8)9] med ser
var. Eb445b(2003) 1610 → Eb AM 448 4°ˣ 4v(8)9hin bestu fonng kostar og nogligs dryckiar
Fljˣ 1820hann er svó gløggr um kost sinn, at hann má ei sjá, at þverri hvórki matr né annat þat er hann á
Gautr¹ˣ 52Hörðr lýkr upp húsinu, var þar sæng ein ok kostr nógr ok öl
HjǪˣ 50916Gera mun ek þér þann kost, at fá þér jafnmikinn kost í heyjum í sumar
Hǿnsˣ 1516Etit fast ... því at af þessu handklæði má ek gefa oss allan þann bezta kost er vér kunnum beiðast, ok or várum potti allan þann drykk sem ...
KlmBˣ 6713allra handa kostr meðr vænasta drykk var þar til reiðu
KlmBˣ 703their meghi sellia allra hannda kost och hesta foder þridiungi dyrra enn y odrum stadum
RbHM (*1303)⁵ˣ 1375Biodom wær oc fulkomligan att huer madr gere skipa gerdar leidanger huerium sem huer til hꝍyrir. En vttfara leidanger til kost (sic; til ﹦ adv.?)
RbME (*1347)¹ 16916drekkandi ágætan drykk með allri sinni hirð, veitandi við svá ágætan kost, at fáfróðum mǫnnum er úmǫguligt frá at segja
Rémˣ 1994Var nú á konungs borð svá ríkr kostr fram borinn, sem aldri sá Rémundr dýrara
Rémˣ 3413geingu nu framm skutulsveinar og skeinkarar med díȷ́rstum dry̋ck og volldugasta koste
SigrValˣ 12210biuggust keisare og kong Valldimar til heimferdar, bædi daprer og harmþrungner, so þeir ga̋tu hvorke bergt koste nie víȷ́ne
SigrValˣ 15710kennir hann þjónostumenn sína er öl ok annan kost inn bera
Æv⁴²ˣ 14418skylldu allir vera á einn kost sem kumpánar
Æv⁷²ˣ 19223
‖ (propr. comp.) :
● bjóða (á) sinn kost [e-m]
ok býðr honum allan sinn kost, fé ok fylgi
GBpD 11510en (konungr) býðr Flóres konungi á sinn kost með svá marga menn, sem hann vill, reikningslaust
FlórKon 1274drottningin Sedentiana bydr herra Amas þann uetur ꜳ sinn kost med suo mart folc sem honum bezt lijkar
SigÞǫgl 19516
● halda kost [af ■] [e-m]
hellt (konungr) hennni kost ok aullum monnom hennar .ij. dága
HákEirsp 65531hellt Magnv́s konvngr þeim allan kost
AnnReg 13910enn hann bauð at fꜳ mann til paua þann sem vel kynni flytia þetta mꜳ́l fyrir honum en byskup helldi honum kost
ÁBp220 2918þu skalt hallda oss kost meþan ver uilium her dueliaz
EindrÓT 21822En sá er vitna þarf skal halda þeim kost allan
Jb 2235hellt henne kost tvo daga ok hennar mo᷎nnum sæmiliga
Hák81 67010þeir sem þad vissu fyrer hvo᷎rn flutning þesse bref voru feingenn, ad kyrkiunum være ei meira frelse gefed, enn ad hallda so mo᷎rgum lærdum monnum kost ä hvo᷎rium xij manudum slikann sem forn sidvenia er
ÁBpˣ 9912It fjórða bú Geirmundar varðveitti Atli þræll hans ... ok þjónuðu þessi ǫll búin undir þat, er hann sjálfr helt ⸢*kostnað [Holm papp 8 4°ˣ “H”, etc.; non emend. kost] af á Geirmundarstǫðum
StuᴵR440ˣ 424n.
● halda á sinn kost [■ (e-n)]
þar takazt heima tiunder oc lysitollar bonda oc husfreyv. oc þe[irra] m[anna] er þav hallda a sinn kost
DI VII ([1491-1518]: AM 257 II) 2619þar skvlv takazt heima tiunder oc lysitollar bonda oc husfreyv oc þeirra manna er þau hallda a sinn kost
DI VII ([1491-1518]: AM 257 II) 585
● kostr ok klǽði
skillde ... Jfuar fꜳ Niculaase fødr sinom kost ok kløðe mæðan er hann lifðe
DN I (1348) 2486En saghdur olafur hafua þar imꝏ᷎t kost ok klædi ok kennzslu sæmiligha
IslDipl (1392) 1086er þad vort bod at lata giora hier vpp klaustrid ꜳ Modru vollum ... suo sie suo marger brædur jnn tekner. sem þa herra Jorundur byskup saladizt. og fꜳ þeim skipat j kost og klædi
LBpA 10917ef gud vill at hann viki fra urade till raads þa skulum ver honum til kostar oc klæda viderkvæmiliga hiollp væita
DN III (*1339›DonVar 1ˣ) 17521
● setjask í kosti [e-rs]
hefir Donom verit scapnaþar hefnd þo at ver hafim setzc ⸢i costi þeira [var. j þeirra kostnade MHFlat 34035]
Mork 16516bøndr ætluðo at þeir mundo setiaz i costi þeira um iolin með sitt lið
Sv 2424
● til (fǿðis ok) kostar [e-m/sér]
Jtem hafue prepositus futurus gœymslu ifuir laxum er takazst a þi sumri ok fae oss þar af til kostar daglæga æftir þeira vilia ok firirsogn sem sitia huset
DN II (1341) 20328þigg af mer sva marga penninga, at ykkr negiz til kostar bꜳðvm i dagh!
ClarA 2165Aquitania ... berr storliga freoua io᷎rd ok goda monnum til fædis ok kostar
Stj¹ 9213Er þat hans ord ok bodskapr. at huerr sem einn af ollum ydr lesi ok saman taki sér til kostar *ok eins dags atuinnu þa mæling sem gomor heitir fyrir huern mann ok eigi meira
Stj¹ 29225●●● Er hann svá röskr á bænum heima, at húsfreyju þikkir hann vel vinna til kostarins
Æv⁹⁰335 2775ok feingit til kostar braud nogt ok einn hvern rett annann
LBpB 5231taka af landsmǫnnum naut ok sauði sér til fæðis ok kostar
KirjDˣ 2113lutskipti þat er hann feck lagdi hann til vtlausnar herteknum monnum allt þat er hann þvrfti ei at hafa til kostar ser
Kristniˣ 1268
● vera á kosti [e-rs]
at refsa ... þionosto mannum þæim sem huersdaglega ero a þæira koste
NoDipl (1300) 11825vorv hinir fleiri er ꜳ byskvps kosti vorv. ok af honvm vorv saddir bæði andligri fæzlv ok likamligri
JBpA(2003) 2031Aron stokk þa til Barða-strandar ok var i helli i Arnar-bælis-dal aa costi cono þeirar, er bio i Tungv-mula
StuᴵK 37617voru vm bord badir samt a koste Jons byskops
AnnL 27423sigldu ǫll skip or hǫfnum; var stýrimaðr ok allir hans menn á kosti Flóres
FlórM 352var Arne biskop a kongs koste, og hafde stofu til svefns j kongs garde
ÁBpˣ 17721Sturla hafði niosn af, at Aron væri at Uals-hamri, ‹á kosti Vigfúss, er þar bjó› emend. Stu 3772: BLAdd 11127 “IIp”
emend. StuᴵK 3772: BLAdd 11127ˣ “IIp”
4) (om korn ⫽ of grain)
lauk Joseph þa upp kornlaudum. þeim sem kostinum geymdu. ok selldi Egiptalandz monnum
Stj¹ 21212komu þangat séér kost at kaupa
~ lat.escas
Vulg Gen 41,57 Stj¹ 21214kaupit oss til bordz þann kost þo at litinn sem oss naudsyniar
Stj¹ 21220Iord herads þessa ... var oavaxtso᷎m ... sva at vinnumennirnir hellduz varla ⸢vid af kostzins áauka [var. af kostarins avexti AM 232 fol “B”]
~ lat.a colentibus semina
42125 VP 4216
*) (Fr def. 15 ‘Handelsvare’ → “Fm. XI. 436²⁶” tolkes som ‘forsyninger’, cf. HákHarˣ 436²⁶ def. 3 ⫽ Fr def. 15 ‘Handelsvare’ → “Fm. XI. 436²⁶” is interpreted as ‘provisions’, cf. HákHarˣ 436²⁶ def. 3)
II. (y.isl.)
III. (y. no.)
Form.: kost (94); kosti (40); koste (19); kostar (14); kostr (10); costi (6); kostinn (5); kostur (5); kosta (2); kostrinn (2); kostum (2); cost (2); kostinum (2); kostinvm (1); kostin (1); kostzins (1); coste (1); ko᷎stinn (1); kostarins (1); coster (1); kosturinn (1); kostær (1); koster (1); kosth (1); ko᷎ste (1);
Comp.: árs- (1), brúð·hlaups- (1), bú- (3), drykkjar- (2), mánaðar- (1), matar- (1), þing- (1)
Gloss.: EJ; ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen _; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin _; Rím; LP ²kostr; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH _; AJ _; deVr ²kostr; Fr4; NO; Walter _; ÁBlM ²kostur; Bl item cf. corr.; WPA _;
Litt.: Páll Vídalín 1854 313; Ruthström 2002 82; Veturliði Óskarsson 2003 [BA 43] 103, 105, 108, 119, 154, 209
Genre. (expected): charters [dip]: 43 (16); religious works [rel]: 35 (55); contemporary sagas [bis]: 31 (15); historical works [his]: 31 (36); romances [rom]: 28 (21); legal works [jur]: 23 (20); family sagas [isl]: 16 (25); þættir [tot]: 3 (5); unclassified [ ]: 2 (1); legendary sagas [fas]: 2 (9); learned works [div]: 1 (6);
ER (red.) — December 2012
TW (eng. def.) — September 2025
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
kosta - krankr
...
...
DSL (experimental)
Searches Old Norse etymologies in ODS and Kalkar dictionaries based on data provided by Thomas Troelsgård from DSL’s digital resources in Nov. 2022. Old Norse homographs are not distinguished.
ODS: Kost (kostr) ODS: Kost (kostr) ODS: Koster (kostr) ODS: Skibskost (skip(a)kostr)