baugr sb. m. [dat. -i/-; -ar]
Status: excerpted citation slips citation text supplemented structured definitions in Danish definitions in English
I.
1) ring, armring ⫽ ring, armring
(i kenning for hav ⫽ in a kenning for the ocean) er rétt at kenna orma alla svá til landa sem sjó, kalla band eða baug jarðar
SnEApp 25615svipti dvergriɴ vndir havnd ser einvm litlvm gvllbavg; *þat sa Loki ok bað hann fram lata bꜹginn
SnE 12725Hann bar þa framm ... bauga þa eðr hringa sem stodu .x. aurtugar
~ lat.armillas
Vulg Gen 24,22 Stj¹ 13628Huat uilltu þer til festarpenings fá lata. sagdi Judas. Hun suaradi. Fingrgull þitt ok baug
~ lat.armillam
Vulg Gen 38,18 Stj¹ 19717(proverb.) sem fornkuedit er at fꜳr er so med baugi borinn at eigi sie nockurs afꜳtt
Saulus 67(proverb.; cf. FJOrdspr 68, HHOrðt 50) Ek ættla nv ... ath eiki þurfi holan baug vmm þath ath klappa (undersøge metallet i ringen ɔ: efterprøve sandhedsværdien af ⫽ test the metal of the ring ɔ: test the truth of). ath Aslakur bad þig rada
Hem1005 1214÷ Eþa moɴto bora kiþr hans meþ báuge
~ lat.armilla
GregHom 119522 ●HómÍsl²⁴(1993) 35v24÷ Baugr merker goþs miscuɴ
~ lat.armillam
GregHom 119524 ●HómÍsl²⁴(1993) 35v24
2) (om hellig ring opbevaret i hedensk tempel (‘hǫfuðhof’) ⫽ of a sacred ring kept in a heathen temple)
Baugur tuieiringur edur meire skillde liggia i hveriu høfud hofe á stalla, þann baug skilldi hver hofgodi hafa a hende sier til løgþinga allra, þeira er hann skilldi sialfur heija og rioda hann þar adur i frodu nautz blódz þess er hann blótadi þar sialfur. Hver sa madur er þar þurfti løgskil af hendi ad leis---
~
LdnHb105ˣ 96²; ÞUxaf 24914 SnEHb281ˣ 50316÷ Baugr tuieyringr
ÞUxaf 24914÷ Baugr tvieyringr eda meiri skylldi liɢia i hveriu havfvd hofi a stalla. þann baug skylldi hverr godi hafa a henndi ser til logþinga allra þeira er hann skylldi sialfr heyia ok rióda hann þar ádr i riodru nauts blóds þers er hann blótadi þar sialfr
LdnHb105ˣ 962
● vinna eið at baugi
ek nefni Ásgrím í vætti ... at ek vinn hofseið at baugi, ok segi ek þat Æsi, at ...
cf.Sá maðr, er hofseið skyldi vinna, tók silfrbaug í hǫnd sér, þann er roðinn var í nauts blóði
861-3 Glúm 866skyllde hann segia at ek vinn æid at baugi lo᷎gæid
ÞUxaf 24920‹Baugr tvíeyringr eðr meiri› skyldi liggja á stalli í ‹höfuðhofi hverju; þann baug› skyldi hverr goði hafa á hendi til ‹allra mannfunda ok rjóða hann þar› í roðru blótnauts þess, ‹er hann blótaði. Hann skyldi vinn›a eið at baugi ok nefna ‹vátta í þat vætti, at hann ynni lö›geið at baugi
Þórð¹ 23116hverr sa madr er þar þvrfti logskil af henndi at leysa at domi skylldi adr eid vinna at þeim baugi
LdnHb105ˣ 967
3) (om mandebod) ring, (en særlig type) frændebøde, bod udredt af drabsmandens slægtninge på mandssiden (el. af drabsmanden) til den dræbtes slægtninge på mandssiden (inddelt i kategorier, forskellige i forh. til grad af slægtskab, cf. mesti/minnsti baugr) ⫽ (wergild) ring, compensation payment from the killer’s relatives in the male line (or from the killer) to the victim’s corresponding relatives in the male line (divided into categories, varying in accordance with the nature of the kinship)
At enom mesta bavgæ ero iii. menn bæðe bavgbøtendr oc bavgþyɢiendr faðir. oc sonr. oc bróþir
GrgKonᴵ 1939Nu lifa bøtendr at mesta bavge oc minzta. eɴ viðtakendr ero eigi til i öllom stöðom
GrgKonᴵ 20023Ef leysingr er vegiɴ þa scolo .xii. avrar at mesta bavge en ii. avrar at bavg þake
GrgKonᴵ 2024Sa er baugr hinn fysti er hofuð baugr heiter. þar ero .x. mercr i þeim. þat er kýr tvær oc þrir tigir. ef sa er oðalborenn er viginn er
Gulᴵ 7414Sa er annarr baugr er broðor baugr heitir. þar ero .v. mercr i þeim. þat ero kýr sextan
Gulᴵ 7421Nu scal giallda korn (fejl for þjóra? cf. Hertzb korn) oc yxn. oc kyr allar kalfbærar i giolld oc i bauga
Gulᴵ 7520þær ero baugrygiar tvær. dotter. oc syster. þær scolo baugum bꝍta
Gulᴵ 9214bꝍtr oc baugar oc sakar allar
Gulᴵ 1099Bœta vil ek (víg Þráins) svá, at vel sé. Ok vil ek, at þú leitir þess við brœðr þína, þá er ⸢bauga [var. bætr AM 468 4° “R/X”] eigu at taka, at þeir taki sættum
NjM 23510Vegandi eða veganda sunr scal reiða alla bauga. nema hann have vísendr til
Frostˣ 18413÷ Vm þæt at aller baugar sculu uppi
index
FrostIV 52011÷ þviat eins scal vigsacar aðili bavg taca ef hann a eigi vigs bøtr at taca
GrgKonᴵ 19419÷ scal morc taca hvaʀ þeirra or bavginom
GrgKonᴵ 1957÷ scal broðir taca af bavgenom hálfum vegnom peɴingi miðr ...
GrgKonᴵ 19528÷ ef sa bavgr er nockoʀ er hvarke se til scapbøtendr ne scapþiɢiendr oc fellr sa bavgr þa niðr
GrgKonᴵ 19918÷ at ec leiði þenna mann ... til bota oc til bauga. oc til allz rettar
Gulᴵ 3123÷ Baug þann er .x. mercr ero i. scal taca sunr hins dauða
Gulᴵ 7426÷ Nu ero baugar aller talder
Gulᴵ 758÷ Nu scolo fylgia tvau tryggva kaup baugi hverium
Gulᴵ 8111÷ Um bauga
cap.
Gulᴵ 824÷ Þetta skal sa taca. er sunr hins dauða er. oc við giolldum tecr ef dꝍmdar ero .vi. mercr gullz. efter þann er af er tekinn. oc fylgir þeim .vi. morcum gullz beꝍtr oc baugar. oc sakar allar
Gulᴵ 10434÷ fylgir þeim .v. morcom gullz bæðe bꝍtr oc baugar. oc sakar allar
Gulᴵ 10614÷ fylgir þeim .iiij. morcom gullz bꝍtr oc baugar oc saker allar
Gulᴵ 10731÷ Bœta vil ek (víg Þráins), svá at vel sé, ok vil ek, at þú leitir þess við brœðr þína, þá er bauga eigu at taka, at þeir taki sættum
NjR1908 21321÷ Hvervitna þess er bauggilldis menn oc nefgilldis menn þeir .iiij. í hvárntveggia stað er til ero skilder at lögum at selia mönnum grið til sættar eða trygðar veita á móti baugum
Frostˣ 17810÷ En nú segir her fyrst í frá því ef .vj. mercr gullz ero dꝍmdar hvat þá scal hverr af baugum eða bót taca eða reiða
Frostˣ 18412
4) [e-m] [fyrir e-t] (spec. om bøde til kongen på 12 øre ⫽ spec. of a 12-ounce fine to the king)
sa er firi ꝍðrum tecr. hann scal þat aftr fꝍra. oc bꝍta kononge bauge firi mistekiu
Gulᴵ 2033Nv ef karlmaðr drepr kono. æða kona karlmann. þa scal þa bꝍta slicum rette sem hann a at taca er uvæne fǽr. en baug kononge
Gulᴵ 6910Nu gerer maðr laup at oðrom manne. oc er hann halldenn maðr. þa scal hann bꝍta kononge bauge
Gulᴵ 6916... þá er sá secr baugi. en .xij. aurar ero í þeim baugi
Frostˣ 16124ef hann verðr halldinn oc er scírscotat þá er fullrétti. en baugr konunge tolfeyringr
Frostˣ 16417þá scal bꝍta baugi silfrmetnum konungi
Frostˣ 17519÷ þa eigu þingmenn at dꝍma hanom fe sitt. en kononge .xii. aura baug
Gulᴵ 2329÷ ef hann neyter. bꝍte bauge kononge. oc giallde þo hinum leigu
Gulᴵ 3723÷ Armaðr konongs er skylldr til at fara. oc oðrlazt með þvi baug
Gulᴵ 3926÷ þa eigu þingmenn at dꝍma kononge baug. en landnám holfu auca þeim er iorð a
Gulᴵ 4021÷ Nu rener maðr annan sætrgotu. æða recstre þvi er verit hever at forno fare. bꝍte bauge kononge. oc scal hinn hava gotu iamt sem aðr
Gulᴵ 4425÷ þa scolo þeir skiliasc við mannzbana. oc bꝍta bauge kononge hverr þeirra firi misgongu
Gulᴵ 6325÷ ef hinn livir lengr en ruva se a sare. bꝍte hanom sarbotom. en bauge kononge
Gulᴵ 6710÷ Nu ef leysingi særer mann. þa scal hann baugi bœta xii aurum. En sunr hans tveim baugum
Gulᴵ 6723÷ Nu er sa saklaus er sverr. en sa a bauge at bꝍta kononge er eiðfall verðr
Gulᴵ 6818÷ Maðr rindr ꝍðrom i elld. þa scal hann bꝍta hanom fullum rette firi. oc baug kononge
Gulᴵ 6932÷ ef hanom fellr sa. þa scal hann bꝍta kononge bauge
Gulᴵ 725÷ þa scal hann bꝍta bauge kononge
Gulᴵ 747÷ En hinn er misgerðe bæti kononge bauge
Járns 2727
● fella baug lade bøde bortfalde ⫽ allow a fine to lapse
ef maðr skytr male sinu til þingmanna dóms. þa fellir hann baug með þvi
Gulᴵ 2130Soknar maðr er skylldr at fara til oc auðlaz með þui kononge baug til handa. en ef hann vil æigi fara þa feller hann með þui baug
Járns 29329
● sekja sik baugi, sekjask baugi [við e-n] pådrage sig bøde ⫽ incur a fine
seckizt hann bauge við konong
Gulᴵ 2129En huar þeira sæckiz baughe ef þeir synia atfarar eða lagha doms
JurForm309 485 n. 169hvar sem maðr er staðinn. oc fær hann sár af manne. þá scal friáls maðr hverr eptir renna. nema hann seki sic baugi. en í þeim baugi ero aurar .xij.
Frostˣ 1635En ef hann syniar þá. eða kemr eigi. þá beiði hann bꝍndr sceytingar með vápnataci. En bꝍndr seciaz baugi ef þeir synia. hverr þeirra .xij. eyringi
Frostˣ 23728÷ ef hann hælldr a þa seckizt hann bauge oc fare su fear sokn sem aðrar
FrostKrᴵ 1436÷ þá scal ör fara oc hverr bera á hendr öðrum eða sekiz hann baugi
Frostˣ 18020
● sekr baugi/baugum [við e-n] skyldig at betale bøde ⫽ under penalty to pay a fine
Ef haulldr særer mann þá er hann secr baugum .vj. við konung en aurar .xij. ero í baugi hverium
Frostˣ 17317Ef maðr gerir eigi mat í hömlu þá er hann scal. þá er hann sekr baugi
Frostˣ 20126÷ en sa sæccr baugi er æigi færr
FrostII 51210÷ en hinn sekr .iij. morkom er dóm lagðe a. En hverr annarr bauge er vapnom hellt upp en hinn have sitt mal er a logom stendr
Járns 27125÷ sæckr baugi er a hældr oc fare sv fearsokn sem allar aðrar
SvKr 42318÷ ef hann sitr um epterförena. þá er hann secr baugi
Frostˣ 17315÷ En hverr annarra (sekr) bauge er vápnom héllt upp
Frostˣ 17729÷ En sá er eigi ferr til. hann er secr baugi
Frostˣ 22228
5) (symbolsk) ring el. hjul (ɔ: hvad man må drages med (cf. Fr) el. hvad der er ens lod) ⫽ (as a symbol) ring or wheel (ɔ: what is one’s burden or lot)
● eiga þann/... (sc. kost?) á baugi have som sit vilkår ⫽ have in store
Nv man ec ... ⸢eiga þann a bavgi [var. hafa þann áhuga AM 75 a fol “75 a”] at lata þann verða fund occarn jarls er um scipti með oss. En þann cost annan at fara lengra i brot þanec at ecki se hans valld ifir
ÓH 23812nú mun Hallgerði vel þykkja, því at þú munt segja dauða minn. En þat er til bóta, at þú munt ⸢eiga slíkan brátt [var. slíkan á baugi eiga brátt AM 133 fol “K”, etc.]
var. NjM 10118: AM 133 fol “K”÷ þat er til bóta, at þú munt ⸢eiga slíkan brátt [var. slíkan brátt á baugi eiga var. Njála 1609: AM 162 B δ fol “Cδ”]
var. NjR1908 891 → var. Njála 1609: AM 162 B δ fol “Cδ”
● sá (sc. kostr?) er/... á baugi det er vilkåret (for ngn) ⫽ that is in store (for sby)
Grímr kvað heldr vilja liggja einsaman; hún kveðst þá aungva stund vilja áleggja at græða hann; Grímr sá at þat mátti honum eigi nægja, ok kveðst þá heldr mundu hjá henni liggja, ef sá væri á baugi
GrL 15028Ábóti segir þeim, at honum þótti búnaðarmunr mikill, ok þótti vera it mesta hætturáð at berjaz, en sá mun á baugi, ef eigi er sæz
StuᴵᴵR11127ˣ 26518
6) ?ring til at bore med, ?navbor, ?fiskekrog (cf. ClV def. II.3 & Fr def. 4) ⫽ ?ring with which to bore a hole, ?auger, ?fish-hook
7) (på skjold) (bemalet) rand, ?central ring/cirkel (≠ nav i hjul) ⫽ (on a shield) (painted) border, ?central ring/circle (≠ the hub of a wheel)
A fornvm skioldvm var titt at skrifa ravnd þa, er bavgr var kallaðr, ok er við þann bavg skilldir keɴdir
SnE 1503Bragi skald qvaþ þetta vm bavginn a skildinvm
SnE 1523Hann kallaþi skioldiɴ Hildar hiol, en bavgiɴ navf hiolsins
SnE 1526
8) ?(ringformet) krumning (på vandløb) ⫽ ?(ring-shaped) bend (in a river)
II. (cogn.)
Form.: baugi (21); bauge (14); baug (11); bauga (7); baugar (6); baugum (4); baugr (3); Baugr (3); bavge (2); báuge (2); bavgr (2); bavginn (1); bꜹginn (1); batig (1); baughe (1); bavg (1); bavgiɴ (1); bꜹg (1); bavgenom (1); Baugur (1); bavgi (1); Baug (1); bavginom (1); bavgæ (1);
Comp.: bróður- (6), bróður·sonar- (1), brǿðrunga- (3), brǿðrungs- (3), eir- (1), fjǫr- (4), fǫður·bróður- (1), fǫður·fǫður- (1), gras·ráns- (3), gull- (8), hǫfuð- (9), kjǫt- (1), lǫg- (3), rán- (9), silfr- (2), skot- (1), slan- (1), tolf·aura- (1), tví·tylftar- (1), þrǽl- (1)
Gloss.: EJ (cf. corr.); ClV; ClVAdd _; ClVErr _; ClVSuppl _; Suppl1 _; Suppl2 _; Finsen; Fr; FrErr1 _; FrErr2 _; FrErr3 _; LLFrämm _; Hertzb; HertzbLat _; HertzbTill _; Suppl4 _; Fischer _; Anm _; Bin; Rím; LP; Med _; MedComp _; MedSimp _; WN _; AH; AJ; deVr; Fr4 item -baugr; NO; Walter _; ÁBlM; Bl item cf. corr.; WPA _; LMNL 597; ; LMNL
Litt.: Einar Arnórsson 1951 41-65; Falk 1914 140-141; Finnur Jónsson 1914 [ANF 30] 68; Gunnar Karlsson, Kristján Sveinsson & Mörður Árnason 1992 514; Halldór Halldórsson 1960 [ÍT 2] 7-25; Halldór Halldórsson 1991 49-50; Lúðvík Ingvarsson 1970 175-248; Magnús M. Lárusson 1966 [KLNM 11] 335-337; Seip 1957 [KLNM 2] 533-534
Genre. (expected): legal works [jur]: 59 (8); learned works [div]: 6 (3); family sagas [isl]: 6 (11); religious works [rel]: 5 (23); historical works [his]: 4 (15); þættir [tot]: 3 (2); charters [dip]: 2 (7); contemporary sagas [bis]: 1 (6); romances [rom]: 1 (9); legendary sagas [fas]: 1 (4); unclassified [ ]: 0 (0);
External (non-ONP) resources:
...
...
...
...
IN PROGRESS
...
Lexicon Poeticum (2nd ed.)
This uses metadata and images from septentrionalia.net
baug-hlín - baugvõllr
bári - beiðir
...