húfa sb. f. [-u; -ur]
I.
1) hue
Goðar enskar hufur fyrir ha‹l›fan attunda pening veghin
RbEM (*1282) 163af þiukkum hufum
RbHM (*1302)² 4512●●● bar þar kona heim (vatn) i hufu sinne ... ok var hufan þuʀ a utan. eɴ uatnit var i hufuɴe
GBpA 10924Svá gerir hún allan sinn veg, at vatn er úbrugðit en húfan þurr utan
GBpD 2435Nv ferr Guðmundr prestr vestr i fiordv, oc er hann var i Savðlavs-dal, þa vigði hann vatn þat, er cona bar heim i hvfv sinni
StuIK 2287Staál-húfan var haulluð aa haufði Aaskatli, ok lausar kinn-biargirnar. Þorkell mællti: settu betr húfv þina, enn ek mun hlifa þer meðan
StuIK 52616Þora ... qvað komna vera nøckura menn i tunit með dregluðum hvfum
StuIIK 2352hvita hufu gerva af ulfalldahári bar hun ꜳ hỏfdi ser
MMA 53520*hafði brugdit hꜳri undir hufu
Orkn 1952Þat dreymde mik ... at sia kona kom til min ok batt ꜳ hỏfud mer dreyruga hufu ok þvo adr hỏfud mitt i blode ok ios ꜳ mik allann, svo at ek vard alblodugr
Gísl 6413●●● Enn þu gack skickiulaus firi kong. og haf ádur kempt þier sliett og strokit skegg þitt huorki skalltu hafa hott ne hufu. edur kueif a hofde. helldur skalltu ohuldu hárj og berum hondum firi rijkis menn ganga med blijdu andlite og hreinsudum ollum lijkama og limum
KgsE 4612.xl. halfstycke klædes. c stycke lerept. vij dufladar hufur
DI VII (*1484›varia I 50ˣ) 1314hann hafdi diupa hufu ... bad kongur taka af honum hwfuna
HeiðrUˣ 1241hennar hár var vafit um höfuð utan skaut eða húfu
KlmBˣ 6029hött eða húfu af skinnum sabelin hafði hann á höfði görfan upp á hœversku Franzeisa með síðum böndum eða tuglum unninn með mestu virkt
KlmBˣ 17815Þórðr fekk stálhúfu ok kendi, at þat var húfa Þorgils
StuIIR11127ˣ 1606
● ein-/tvíbyrð húfa
cf. einbyrðr adj. def. 2
Þessa hlute afhente sira einar ... iiij. hufur tvibẏrdar ... iij. einbẏrdar hufur ... adrar þriar einbẏrdar hufur ... iij. hattar
DI VII ([1497]) 37727Eyri hufa einbyrd. Enn. xij. alnum. ij. byrd
Búal³ 3823xx hufur einbyrdar firir .c. Enn .x. tvibyrdar firir .c. xx. skęre firir .c
Búal³ 3935
● hlaðbúin húfa
stravk (hann) af hǫfðí honvm hvfv hlaðbvna
HuldaII 2706sa var j raudum skarlatz kyrtli ok heklu blá yfer sier. hladbuna hvfuo aa haufdi
Svarfd(1966)ˣ 99
2) (om kirkelig hovedbeklædning)
hann (ɔ: byskup) skal taka ⸢af [var. j VígslA 1113] vigslu sínne af eʀkibiskupí. fíngr gull ok glofa staf ok ⸢hufu [var. koronu VígslA 1113]
VígslB 11124hwfur .iij
IslDipl (1396) 1251
3) kuppel, hvælv (på alterbaldakin, bygning)
þar (ɔ: af hofinu) var gǫrt af innar kringlótt svá sem húfa væri; þat var allt tjaldat ok gluggat
Kjaln 72rautt griotberg. þat liet hann heim færa og gera af ha alltarit holt jnnann ok iarn hurd fyrir ... ok allar *þær gradr er þar eru kringum ok færa innar ha alltarid j hufna ok penta hana jnnann
LBpB 6932upp af miðjum þessum kastala var einn turn gørr, en upp af turninum var eitt hús eða svá sem húfa. Hon var kringlótt
Rémˣ 144
II. (cogn.)
Forms: hufu (12); hufur (4); húfa (3); hvfv (2); hvfuo (2); hufa (2); hwfur (2); húfu (2); hufan (1); húfv (1); hufum (1); húfan (1); hvfum (1); hufna (1);
Compounds: ábóta- (2), barns- (1), bjarn·skinns- (2), dregla- (2), fluels- (1), grá·skinna- (2), grá·skinns- (2), gull- (2), kjalka- (1), konu- (1), lín- (5), pannazara- (1), panzara- (1), silki- (4), síri- (2), skinna- (2), skinn- (8), stál- (30)
Gloss.: EJ (cf. corr.); ClV; Fr; Hertzb; Bin item -húfa; Rím; LP; deVr; Fr4; NO; ÁBlM; Bl
Literature: Bugge 1956 [KLNM 1] 311 ff.; Ekberg 1981 [Gardar 12] 25 f.; Falk 1919 90, 223; Guðbjörg Kristjánsdóttir 2000 160-163; Valtýr Guðmundsson 1889 149; Wallem 1910 55
Genre. (expected): contemporary sagas: 7 (2); family sagas: 5 (4); religious works: 5 (8); historical works: 5 (5); charters: 4 (2); legal works: 4 (3); romances: 3 (3); legendary sagas: 2 (1);
Eva Rode — December 2011